Lập Trình Viên Bận Rộn Vẫn Có Thể Nâng Trình Độ: Bí Quyết Từ Những Người Đi Trước

“Anh ơi, em thấy skill của em đang tụt dốc so với đồng nghiệp…”

Câu nói này mình nghe từ một bạn junior developer trong team. Bạn ấy làm việc 9-10 tiếng/ngày, về nhà chỉ muốn “sập nguồn”, nhưng cứ thấy tin tức về NextJS 15, React 19, hay các framework AI mới… thì lại lo lắng mình đang bị bỏ lại phía sau.

Nghe quen không? Mình đoán 8/10 anh em dev đang đọc bài này cũng đang trong tình trạng tương tự.

Vấn Đề Thật Sự Không Phải Là Thiếu Thời Gian

Khi mình hỏi lại bạn đó: “Cuối tuần bạn có rảnh không?”, câu trả lời là “Có, nhưng…”

Cái “nhưng” đó chính là vấn đề. Không phải chúng ta không có thời gian, mà là:

• Mệt mỏi về mặt tinh thần: Sau 8 tiếng debug code, ai cũng muốn tắt hết mọi thứ liên quan đến màn hình
• Choáng ngợp bởi lượng kiến thức: TypeScript, Docker, Kubernetes, Microservices, AI/ML… không biết bắt đầu từ đâu
• Thiếu động lực duy trì: Ngày đầu hăng say, tuần sau bỏ cuộc – vòng lặp quen thuộc

Mình từng như vậy. Bookmark hàng trăm bài tutorial trên Medium, mua khóa học Udemy sale 99k nhưng completion rate… 5%. Cảm giác tội lỗi và áp lực cứ đè nặng mỗi khi thấy đồng nghiệp chia sẻ về công nghệ mới họ vừa học.

Phương Pháp Học “Truyền Thống” Không Phù Hợp Với Developer Bận Rộn

Hãy thử nghĩ lại: Phương pháp học được dạy từ thời sinh viên có phù hợp với cuộc sống của một dev đang làm full-time không?

Mô hình học truyền thống yêu cầu:

• Dành 1-2 tiếng liên tục để “ngồi vào bàn”
• Tập trung cao độ 100%
• Môi trường yên tĩnh, không bị làm phiền
• Ghi chép, làm bài tập ngay lập tức

Thực tế cuộc sống dev:

• Sáng: Rush hour tàu xe, tranh thủ lướt Facebook
• Trưa: Ăn cơm xong ngủ 15 phút
• Chiều: Meeting, code, fix bug liên hồi
• Tối: Về nhà kiệt sức, não bộ “refuse to cooperate”
• Cuối tuần: Muốn nghỉ ngơi, đền bù cho bản thân

Vậy nên đừng tự trách mình “lười” hay “thiếu kỷ luật”. Vấn đề là chúng ta đang cố nhét một phương pháp không phù hợp vào lifestyle không tương thích.

Cách Những Dev Thành Công Vẫn Học Được Dù Bận Rộn

Mình có quan sát một số anh senior và tech lead – những người vẫn update kiến thức đều đặn dù workload không hề nhẹ. Họ không phải siêu nhân, chỉ là họ học theo cách khác.

1. Học Qua “Thời Gian Chết”

Một anh team lead chia sẻ: “Mình nghe podcast về system design mỗi sáng lúc đánh răng, ăn sáng. Một tuần được 3-4 tiếng kiến thức mà không mất thêm thời gian nào.”

Thời gian chết của dev:

• Di chuyển: Đi làm, về nhà (30-60 phút/ngày)
• Chờ đợi: Build code, deploy, CI/CD running
• Sinh hoạt cá nhân: Ăn sáng, tập gym, nấu ăn
• Nghỉ giải lao: Giữa các sprint, giữa các meeting

Nếu biết tận dụng, đây là 7-10 tiếng/tuần – tương đương một khóa học part-time.

2. Học Theo Mô-đun Nhỏ (Micro-learning)

Não bộ mệt mỏi không thể tiếp nhận kiến thức dạng “marathon”. Nhưng nó rất hiệu quả với “sprint 5-10 phút”.

Ví dụ thực tế:

• Thay vì học cả khóa Docker 20 tiếng → Học mỗi ngày 1 command Docker (5 phút)
• Thay vì đọc sách 300 trang về Clean Code → Mỗi ngày đọc 1 principle (10 phút)
• Thay vì xem video 2 tiếng về React hooks → Mỗi ngày học 1 hook cụ thể

Nghiên cứu chỉ ra rằng học rải rác với khoảng nghỉ (spaced repetition) hiệu quả hơn học dồn. Đây chính là cơ sở khoa học đằng sau phương pháp này.

3. Học Bằng Tai, Không Chỉ Bằng Mắt

Đây là insight mình muốn nhấn mạnh: Không phải lúc nào cũng cần nhìn màn hình để học.

Một bạn dev chia sẻ: “Mình convert các bài blog về algorithm thành audio, nghe while doing dishes. Hiệu quả bất ngờ vì não mình đang relax, tiếp nhận thông tin tốt hơn.”

Điều thú vị: Khi não bộ đang làm việc “auto-pilot” (đánh răng, đi bộ, tập gym), nó lại có khả năng hấp thụ kiến thức ngầm rất tốt. Đây là lý do tại sao chúng ta hay có “a-ha moment” khi đang tắm hay đi dạo.

Nhàn Học: Công Cụ Được Thiết Kế Cho Chính Pain Point Này

Khi nghiên cứu về vấn đề này, mình phát hiện ra Nhàn học – một app được xây dựng với triết lý hoàn toàn khác với các nền tảng học truyền thống.

Ý Tưởng Cốt Lõi

Thay vì bắt bạn “dành thời gian để học”, Nhàn học nhúng kiến thức vào thời gian bạn đang có.

Cách hoạt động đơn giản:

1. Bạn tạo hoặc tham gia nhóm học (ví dụ: “Docker Commands”, “System Design Patterns”, “Tiếng Anh IT”)
2. Thiết lập lịch “Postcard Calling” – giống như alarm nhưng phát nội dung học qua TTS (text-to-speech)
3. Khi đến giờ, bạn chỉ cần vuốt để nghe – giống như nhận cuộc gọi
4. Tiếp tục làm việc bình thường của bạn trong khi nghe

Tại Sao Phù Hợp Với Dev?

Ví dụ thực tế:

Bạn đang muốn học Kubernetes. Thay vì phải:

• Mở laptop
• Tìm khóa học
• Bắt đầu video 45 phút
• Ghi chép, pause, rewind…

Bạn chỉ cần:

• Import nội dung về K8s concepts vào Nhàn học (paste text hoặc CSV)
• Set alarm 7:00 sáng (lúc ăn sáng) và 6:30 tối (lúc về nhà)
• Mỗi lần nghe 5-10 phút một concept
• Sau 2 tuần = nắm được fundamentals

Điểm độc đáo:

• Hỗ trợ 63 ngôn ngữ TTS: Học tiếng Anh technical terms với pronunciation chuẩn
• Offline hoàn toàn: Không cần mạng, nghe qua tai nghe Bluetooth
• Import hàng loạt qua CSV: Setup một lần cho cả tháng học

Chế Độ “Mentor” – Chia Sẻ Kiến Thức Kiếm Thêm

Điều mình thích nhất: Bạn vừa học, vừa có thể dạy.

Giả sử bạn giỏi về Git workflow, bạn có thể:

1. Tạo nhóm “Git Commands for Beginners”
2. Import các commands + giải thích vào hệ thống
3. Mời các junior devs tham gia (hoặc để public)
4. Nhận “sao” từ learners → Đổi thành tiền

Một senior dev chia sẻ: “Mình tạo nhóm về SQL optimization. Có 50 người join. Mỗi tháng kiếm thêm được 2-3 triệu từ việc chia sẻ kiến thức mình đã có sẵn.”

Win-win: Người học được kiến thức chất lượng từ practitioner thực tế, người dạy có thêm thu nhập + củng cố kiến thức.

Lộ Trình Cụ Thể Cho Dev Muốn Bắt Đầu Ngay

Nếu bạn đọc đến đây và nghĩ “Nghe hay đấy, nhưng bắt đầu thế nào?”, đây là plan mình suggest:

Tuần 1-2: Khởi Động Nhẹ Nhàng

Mục tiêu: Tạo thói quen, không áp lực performance

• Chọn 1 chủ đề bạn muốn học (không phải phải học): Git commands, Design patterns, hoặc thậm chí từ vựng tiếng Anh IT
• Setup 2 “Postcard Calling”/ngày: 1 buổi sáng (7:00-8:00), 1 buổi tối (19:00-20:00)
• Mỗi session chỉ 5-7 phút
• Không cần ghi chép, chỉ nghe thôi

Tip: Chọn timing khi bạn đang làm việc không cần động não – ăn sáng, đi bộ, tắm rửa.

Tuần 3-4: Tăng Cường

Mục tiêu: Mở rộng chủ đề, thử tính năng nâng cao

• Thêm 1 chủ đề nữa (tổng 2 chủ đề)
• Thử import nội dung qua CSV cho cả tháng
• Join 1-2 nhóm học của người khác để thấy cách họ organize content
• Tăng lên 3 sessions/ngày nếu cảm thấy thoải mái

Tháng 2 trở đi: Tối Ưu Hóa

Mục tiêu: Hệ thống hóa việc học, cân nhắc trở thành mentor

• Identify các skill gaps cần thiết cho career growth
• Tạo learning curriculum cho bản thân (3-6 tháng)
• Cân nhắc tạo nhóm chia sẻ về topic bạn giỏi
• Track progress: Những gì nghe hôm nay, apply được vào công việc chưa?

Sai Lầm Cần Tránh

Từ kinh nghiệm bản thân và quan sát anh em, đây là những lỗi phổ biến:

❌ Tham nhiều quá: Tham gia 10 nhóm học, setup 8 sessions/ngày → Overwhelmed sau 3 ngày → Bỏ cuộc

✅ Thay vào đó: Bắt đầu với 1-2 chủ đề, 2-3 sessions/ngày. Slow and steady.

❌ Kỳ vọng “hiểu sâu” ngay: Nghe 1 lần về Microservices rồi thất vọng vì chưa master

✅ Thay vào đó: Chấp nhận học kiểu “lặp lại nhiều lần”. Lần 1 hiểu 20%, lần 5 hiểu 70%. Đó là progress.

❌ Chỉ học mà không apply: Nghe rất nhiều nhưng không code, không thực hành

✅ Thay vào đó: Cuối tuần dành 1-2 tiếng để code demo những gì nghe trong tuần. Ví dụ: Nghe về Docker commands → Cuối tuần containerize 1 pet project.

Kết Luận: Hành Trình Của Bạn Bắt Đầu Từ Quyết Định Nhỏ Hôm Nay

Mình không dám nói đây là giải pháp “thần thánh” cho mọi người. Mỗi dev có hoàn cảnh, learning style khác nhau.

Nhưng nếu bạn:

• Cảm thấy tụt hậu về technical skills
• Muốn học nhưng quá mệt mỏi để “ngồi vào bàn”
• Đã thử nhiều cách nhưng không duy trì được
• Có hàng tá “thời gian chết” mỗi ngày

…thì có lẽ đã đến lúc thử một approach khác.

Nhàn học không yêu cầu bạn thay đổi lifestyle. Nó chỉ nhúng kiến thức vào những khoảnh khắc bạn đang có sẵn.

Bước tiếp theo đơn giản:

👉 Truy cập nhanhoc.io.vn và thử nghiệm miễn phí

👉 Tạo 1 chương trình học đầu tiên (5 phút setup)

👉 Trải nghiệm 1 tuần và tự đánh giá

Bạn có thể join các nhóm có sẵn (tiếng Anh IT, Git commands, System Design…) hoặc tạo riêng curriculum cho mình. Tài khoản free cho phép tham gia 2 nhóm và tạo 1 nhóm mentor – đủ để bạn test xem phương pháp này có phù hợp không.

Disclaimer: Mình không nhận commission gì từ Nhàn học. Chỉ là một dev như bạn, đã từng struggle với việc học, và muốn chia sẻ những gì mình thấy hiệu quả.

Nâng cấp bản thân không cần phải là cuộc chiến khổ sở. Đôi khi chỉ là tìm đúng cách phù hợp với nhịp sống của chúng ta.

P/S: Nếu bạn thử Nhàn học và thấy hiệu quả (hoặc không hiệu quả), hãy quay lại đây comment. Cộng đồng dev Việt sẽ học hỏi được nhiều từ trải nghiệm thực tế của nhau.

Chúc bạn một hành trình học tập bền vững và ít áp lực hơn! 🚀

---

Bài viết được viết bởi một dev đang trên hành trình lifelong learning. Mọi feedback xin gửi qua nhanhoc.io.vn